Ұлттық білім беру жүйесінде ерекше білімге мұқтаж балаларға да айрықша назар аударылған, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Қазіргі таңда еліміздің барлық аймағында мүгедек балаларға арналған оңалту және бейімдеу орталықтары, психологиялық-педагогикалық түзету мекемелері ашылуда. Олардың инклюзивті білім беру бағдарламасы бар, жоғары сапалы білім алуға ықпал ететін бұл бағдарламалар жеке мүмкіндіктеріне қарамастан барлық оқушыларға қолжетімді.
Жамбыл облысының Қордай ауданында да 2006 жылдан бері «Психологиялық-педагогикалық түзеу кабинеті» коммуналдық мемлекеттік мекемесі жұмыс істейді. Ол да ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға арналған. Мұнда оқушылардың арасында физикалық және психикалық дамуында артта қалған, оның ішінде аутизм және церебральды сал ауруына шалдыққандар бар. Бүгінде психологиялық-педагогикалық түзету кабинетіне 226 бала барады.
Мекеме директоры Әсия Уәлиеваның айтуынша, психологиялық-педагогикалық түзету кабинетінде ерекше балалардың қоғамда әлеуметтенуіне көмек көрсетіледі. Ал мұғалімдер – дефектолог, логопед, психолог, сондай-ақ емдік дене шынықтыру нұсқаушысының бірнеше сессиясынан кейін-ақ балалардан оң нәтиже байқалады.
Бір айта кетерлігі, кабинет мамандары дәстүрлі оқу материалдарымен ғана шектеліп қалмай, сабақтарын үнемі жетілдіріп отырады. Тіпті, олар авторлық оқу құралдарын жасап шығарған.
Осылайша, мекеме оқытушылары бір жыл бойы нейроәліппе жасаумен айналысқан. Бұл – сауаттылыққа оқытудың аналитикалық-синтетикалық дыбыстық әдісінің бірегей үйлесімі. Ол ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға арналған. Мұның ішіне сөйлеу бұзылыстары бар, психикалық дамуы тежелген және басқа психофизикалық бұзылулары байқалатын жеткіншектер кіреді. Сондай-ақ, бұл праймер мектеп жасына дейінгі балалармен және бірінші сынып оқушыларымен жұмыс істеуде де өте тиімді.
Нейроәліппе мемлекеттік тілдегі жалғыз аналогтық оқулық екенін ескертемін. Оның авторлары – сурдопедагог Толғанай Тыныстан, тифлопедагог Рыскүл Берікбұлова, олигофренопедагог Әлия Тоқобаева және логопед Зина Олжатаева. Олар әдістемелерін әділет органдарында тіркетіп, авторлық құқықтарын да алып үлгерген, - дейді мекеме басшысы.
«Нейроәліппе балаларды әріптермен таныстырып қана қоймайды, сонымен қатар барлық танымдық салаларды дамытуға, қоршаған орта туралы түсініктерді қалыптастыруға арналған тапсырмалар кешенін ұсынады. Балаға арналған тапсырмалар қызықты және жалықтырмайды. Оқулықта мұғалімдер мен ата-аналарға арналған нақты және егжей-тегжейлі нұсқаулар бар.
Неліктен біз нейроәліппе құруды шештік және оның ерекшелігі неде? Кез келген бала әріптерді оқып, тани алады. Біз балада 21 күнде қалыптасып, 365 күнде бекітілетін жүйке байланыстарын орнатуға көмектесеміз. Ол үшін арнайы әдістер мен жаттығуларды қолданудың маңызы зор. Нейроәліппе арнайы білім беру әдістерін қолданады, соның арқасында бала 42 әріпті танып, тез әрі оңай жаттай алады, - дейді Әсия Уәлиева.
Оқу құралында 20 жыл бойы кабинет мамандары әзірлеген, бейімдеген және тиімді пайдаланған сараланған дәстүрлі және заманауи әдістер енгізілген. Солардың бірі – мидың оң және сол жарты шарларының коммуникативті қызметін дамытатын жаттығулар кешені, мұны нейрожаттығу деген де жөн.
Сондай-ақ оқу-әдістемелік құралда логарифмдік жаттығулар берілген, олардың көмегімен бала дыбыстарды анық және әдемі айтуға үйренеді.
Логарифмдік жаттығулар балалар үшін өте оңай және қарапайым. Себебі, балалар бұл әрекеттерді қимыл-қозғалыспен сүйемелдей отырып, ән шырқап, тақпақ айту арқылы меңгереді. Логарифмдік жаттығуларды жүйелі орындау жеткіншектің музыка мен ырғақты қабылдауына, есте сақтау қабілеті мен сөздік қорын дамытуға ықпал етеді. Осылайша, баланың тыныс алу жүйесі, артикуляциялық аппаратының қимылдары, дауыс күші, ырғағы, қарқыны, көру және есту қабілеті, ұсақ және жалпы моторикасы, бағдары ілгерілейді, – деп түсіндірді оқулық авторларының бірі Толғанай Тыныстан.
Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалар біздің қоғамның бір бөлігі болып табылады. Олардың білім алуына, достар табуына және бейімделуіне көмектесу – инклюзивті білім беру шешетін маңызды міндет. Мұндай оқу құралын пайдалану басқа оқу құралдарымен бірге ерекше балаларға өз мүмкіндіктерін дамытуға ықпал етеді, бұл өз кезегінде максималды түзету әсеріне қол жеткізуге көмектеседі.
